Janiewice

04.07.200610:44

Janiewice (niem. Jannewitz do 1945 roku)

Liczba ludności – 526 osób

Powiarzchnia – 2888 ha

 

1 Lokalizacja

Janiewice są wsią sołecką położoną na południu gminy, oddaloną od Sławna o około 11.5 km. Sąsiednie miejscowości to: Brzeście, Żukowo. Wieś leży na Równinie Słupskiej w odległości o około 5 km od lokalnej drogi ze Sławna do Polanowa. Na południowy – zachód od wsi rozciąga się rezerwat Janiewickie Bagno.

2 Historia (pierwsza wzmianka – XVw.)

Janiwice są wsią o metryce średniowiecznej (co potwierdzają także źródła niemieckie).

Wieś poważnie ucierpiała podczas wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648). W okresie 1679 – 1690 majątek (wraz z sąsiednimi wioskami) nabył Adam von Podwewils.

Na początku XIX wieku lenno przechodzi na rodzinę von Blumenthal, w 1874 roku majątek w Janiweicach, Łętowie, Żukowie i Gwiazdowie kupuje książe Leopold Hohenzollern – Sigmaringen. Kluczem folwarków zarządzano z Janiewic.

W 1892 roku folwark w Janiewicach liczył 2073 ha (grunty orne i ogrody 677 ha); hodowano głównie owoce i bydło; funkcjonował młyn wodny, wiatrak i cegielnia. Przez kilkadziesiąt lat zarządcą był H. Tischbein, jego następca nie potrafił utrzymać rentowności majątku, w związku z czym w grudniu 1931 roku książęta Hohensollern – Sigmaringen sprzedali podupadające dobra (13500 ha z żywym i martwym inwentarzem za około 1.5 mln marek) berlińskiemu towarzystwu osadniczemu „Pommersche Siedlungsgesellschaft”, które przeprowadziło największą na tym obszarze akcję osadniczą.

Po parcelacji majątku powstało 15 gospodarstw powyżej 15 ha i 21 poniżej 10 ha, oprócz tego było tu 7 gospodarstw powyżej 20 ha i 30 do 20 ha. W 1939 roku Janiweice liczyły około 800 mieszkańców (174 gospodarstwa domowe); we wsi działał punkt pocztowy, gospoda ze sklepem. Działały warsztaty rzemieśnicze: kołodziej, kowal, szewcy, krawiec, cieślam, rymarz; oraz związki: weteranów wojennych, piłkarski i strzelecki.

 

3 Elementy funkcjonalne wsi

• Zieleń komponowana:

  – PARK DWORSKI

• Przemysł, technika:

  - CEGIELNIA – zlokalizowana około 2 km na południe od wsi, oznaczona na historycznym materiale kartograficznym.

  - KUŹNIA – wymieniona w źródłach pisanych

• Obiekty użyteczności publicznej:

  - SZKOŁA – źródła potwierdzają istnienie w Janiewicach dwóch szkół: od 1932 roku zajęcia odbywały się w starym obiekcie; po parcelacji – w 1932 roku na cele szkolne zaadaptowano budynek domu szwojcarskiego.- POCZTA – wymieniona w źródłach pisanych

- GOSPODA – wymieniona w źródłach pisanych, podobnie jak np. porodówka, kasa oszczędnościowa, gabinet dentystyczny, rzeźnia itp. Brak dodatkowych oznaczeń na materiale kartograficznym.

 

 

4 Wieś współczesna 

• Skupiony – wielodrożnica z czytelnym pierwotnym układem ulicowo – placowym, częściowo zatartym zespołem folwarcznym i koloniami

Jest to obecni wielodrożnica z czytelnym i dominującym układem ulicowo – placowym roaplanowanym na osi E – W (główna groga wiejska wyznacza jednocześnie oś kompozycji).

We wschodniej części Janiewic zlokalizowane jest mocno zdekomponowane i częściowo zatarte założenie folwarczno – rezydencyjno – parkowe. Proces dewalowyzacji zespołu został zapoczątkowany już w 1931 roku, w momencie parcelacji.

5 Zabudowa

• Zabudowa zagrodowa (chłopska) – w obrębie Janiewic reprezentowana jest przez obiekty powstałe w wyniku akcji osiedleńczej , po parcelacji majątku w 1931 roku.

• Zabudowa pełno lub średniorolna – te w Janiewicach występowały sporadycznie

• Zabudowa małorolna (przemieszana z nierolniczą) – rozlokowane w środkowej części wsi. Zagrody głównie 3 – budynkowe, obiekty mieszkalne lokowane kalenicowo na froncie parceli

• Zabudowa gospodarcza - zróznicowana chronologicznie i typologicznie, w większości muroawna, wzniesiona w 4 ćwierci XIX wieku

• Stodoły – w zagrodach kolomijnych szkieletowe, odeskowane, lokowane z reguły w głębi siedliska

6 Elementy funkcjonalne wsi

• Kapliczka – powstała po 1945 roku

• Cegielnia i kuźnia – współcześnie nie istnieją

• Remiza – Współczesny obiekt OSP, zlokalizowany w centralnej części wsi

• Aleja lipowa – wzdłuż kolonii na płn. - wsch. od wsi (strefa "K")

• Nasadzenia kasztanowe – wzdłuż głównej drogi wiejskiej i drogi północnej (strefa "K")

7 Zagrożenia krajobrazu kulturowego

• Zabudowa Janiewic od 1931 roku uległa poważnym przekształceniom; zatarciu i dekompozycji uległo historycznie założenie folwarczno – rezydencyjno – parkowe.

• Pełnej ochrony prawnej wymaga dwór i park dworski

• w obrębie dawnych zagród doszło do poważnych ubytków historycznej zabudowy – głównie gospodarczej

• zabudowa wiejska podlega również procesowi dewaloryzacji w zakresie nowej kompozycji elewacji, powstają nowe obiekty kubaturowe, najczęściej nie nawiązujące do wzorów tradycyjnej zabudowy wiejskiej.